| Η σύγκληση της Τριμερούς Διασκέψεως Ελλάδος – Αιγύπτου – Κυπριακής Δημοκρατίας, αύριο στις 8/1/2025, θα έχει στο επίκεντρό της τις εξελίξεις στην Συρία και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, σε μια προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να αποκτήσει κάποια ερείσματα για τις σημαντικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στην περιφέρεια. Παράλληκα η κυβέρνηση φαίνεται ότι επιδιώκει να στείλει ένα μήνυμα ενίσχυσης της συνεργασίας σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, με έμφαση στον τομέα της ενέργειας και της ενεργειακής ασφάλειας, όπου κυριαρχεί το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου GREGY, στο πλαίσιο της ενεργειακής διασύνδεσης ΕΕ – Αιγύπτου. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι επανενεργοποιείται το Τριμερές αυτό σχήμα είναι μια θετική εξέλιξη, η οποία όμως έχει επηρεασθεί από την πολιτική της κυβέρνησης όλο το προηγούμενο διάστημα, η οποία “ξήλωσε” τα περιφερειακά σχήματα συνεργασίας που είχαν συγκροτηθεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Αρμενία, η Παλαιστίνη, το Ισραήλ, το Ιράκ κτλ. Απότοκο μάλιστα της πολιτικής αδράνειας αυτής της κυβέρνησης, είναι το γεγονός ότι η Τουρκία με την Αίγυπτο προχώρησαν σε ολική αποκατάσταση των σχέσεών τους, υπογράφοντας σειρά συμφωνιών και εγκαινιάζοντας και κοινά στρατιωτικά εγχειρήματα, σχέση ωστόσο η οποία παρουσιάζει ήδη κάποια σημάδια κόπωσης, ειδικά μετά την ανάδειξη των τζιχαντιστών στην εξουσία της Συρίας, με τουρκική αρωγή. Αποτελεί πάγια θέση μας ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να ακολουθήσει μια συγκροτημένη πολιτική τόσο όσον αφορά την Τουρκία, όσο και την Συρία, την Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, με σαφή στρατηγική ως προς την ειρήνη και την προστασία των εθνικών συμφερόντων Ελλάδος και Κυπριακής Δημοκρατίας, με απαρέγκλιτη αρχή τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Θάλασσας. Το επιδιώκωμενο αποτέλεσμα της εν θέματι Διάσκεψης θα πρέπει σίγουρα να περιλαμβάνει και μια ρητή καταδίκη σε οποιαδήποτε απόπειρα υπογραφής τουρκοσυριακού Μνημονίου για την οριοθέτηση ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία θα υφαρπάζει μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και θα γίνεται με ένα καθεστώς το οποίο στερείται διεθνούς νομιμοποίησης. Τι προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ Η αδράνεια της κυβέρνησης έχει ήδη κοστίσει στη χώρα γεωπολιτικά και δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συνεχισθεί αυτή η πολιτική, η οποία παράγει μόνο αρνητικά αποτελέσματα για την χώρα. Εκτός από την επανανενεργοποίηση των περιφερειακών σχημάτων συνεργασίας, ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί σημαντική την διενέργεια δύο διασκέψεων περιφερειακού χαρακτήρα, προκειμένου η χώρα να αναλάβει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες αντί να περιορίζεται σε ρόλο θεατή: Επανερχόμαστε στην πρόταση μας για σύγκληση Πολυμερούς Διάσκεψης ΕΕ – Κρατών Ανατολικής Μεσογείου, για την Ειρήνη στη Μέση Ανατολή και την Δημοκρατική Μετάβαση στη Συρία, με στόχο την ειρήνη στη Γάζα και στον Λίβανο, την εξομάλυνση των σχέσεων Ιράν – Ισραήλ, και την δημοκρατική μετάβαση της εξουσίας στη Συρία. Παράλληλα ζητούμε την διοργάνωση μιας δεύτερης Διεθνούς Διάσκεψης στην Αθήνα, με θέμα «Θρησκευτικός και Πολιτιστικός Πλουραλισμός και Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή», σε συνέχεια της πρώτης που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2015. |
Τι επιδιώκει η κυβέρνηση
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, επιδιώκει με αυτήν την κίνηση να παρουσιάσει ένα προφίλ ρυθμιστή των εξελίξεων, αποκτώντας περιφερειακά ερείσματα όσον αφορά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, όπου έχει να επιδείξει μέχρι στιγμής μια εκκωφαντική απουσία και μια μονόπλευρη στήριξη στο Ισραήλ. Προφανώς και οι εξελίξεις στη Συρία με την ανάδειξη των υποστηριζόμενων από την Τουρκία τζιχαντιστών της Ταχρίρ – Αλ Σαμ, δημιουργούν την ανάγκη κινητοποίησης από την κυβέρνηση, ιδιαίτερα υπό τον φόβο υπογραφής τουρκοσυριακού Μνημονίου. Παράλληλα, η κυβέρνηση επιχειρεί να αυξήσει το γεωπολιτικό της αποτύπωμα και στα ενεργειακά, θέλοντας να δείξει ότι κινείται σε τροχιά εκμετάλλευσης των ενεργειακών σχημάτων συνεργασίας, ιδιαίτερα ενόψει της ανάληψης της εξουσίας από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εκτός των στενών σχέσεων του με την Τουρκία, τάχθηκε και υπέρ των σχημάτων ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ωστόσο το νέο αυτό γεωπολιτικό “πυροτέχνημα” της κυβέρνησης, δεν είναι ικανό προκειμένου να “σβήσει” την απουσία της από τα γεωπολιτικά πεπραγμένα της προηγούμενης περιόδου, όπου και επέτρεψε την στρατηγική επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Αιγύπτου, αλλά και την αδρανοποίηση όλων των περιφερειακών σχημάτων συνεργασίας του παρελθόντος.
Τι επιδιώκει η Αίγυπτος
Από πλευράς της, η Αίγυπτος το προηγούμενο διάστημα είχε αποκαταστήσει πλήρως τις σχέσεις της με την Τουρκία, με συναντήσεις Ερντογάν – Σισί και την υπογραφή 17 συμφωνιών συνεργασίας, που οδήγησαν και σε κοινά εγχειρήματα στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας στη Σομαλία (παραδοσιακό τουρκικό προπύργιο). Ωστόσο, η Αίγυπτος αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα τις εξελίξεις στη Συρία. Η ισχυρή επιρροή των Αδελφών Μουσουλμάνων και του πολιτικού Ισλάμ στη Συρία με την βοήθεια του Ταγίπ Ερντογάν, που ποτέ δεν έκρυψε τους δεσμούς του με την οργάνωση, αποτελεί κόκκινη γραμμή για το Κάϊρο, για το οποίο η δράση των Αδελφών Μουσουλμάνων αποτελεί απειλή για τον Πρόεδρο Αλ – Σίσι. Το Κάϊρο, το οποίο αντιμετωπίζει ήδη μεγάλη πίεση από τον πόλεμο στην Γάζα δεν μπορεί να αποδεχθεί ένα καθεστώς των Αδελφών Μουσουλμάνων στη Συρία το οποίο θα ελέγχεται από την Τουρκία. Στο Κάϊρο έχει καταγραφεί με ιδιαίτερη καχυποψία το μεγάλο άνοιγμα της Τουρκίας στο Κέρας της Αφρικής, όπου ανησυχεί ιδιαίτερα την Αίγυπτο λόγω του μεγάλου φράγματος στον Νείλο, που θα της αποστερήσει τη βασική πηγή για την οικονομία της χώρας.
Περί τουρκοσυριακού Μνημονίου
Στις συνομιλίες Μητσοτάκη-Αλ Σίσι-Χριστοδουλίδη θα τεθούν και τα σενάρια σχετικά με την προσπάθεια της Τουρκίας να εκμεταλλευτεί την κατάσταση προκειμένου να προκαλέσει τετελεσμένα στο κεφάλαιο των οριοθετήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αίγυπτος έχει καταγγείλει με επιστολή της στον ΟΗΕ το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, αποκρούοντας τις «προτάσεις» της Τουρκίας για Τουρκοαιγυπτιακή Συμφωνία οριοθέτησης η οποία, μάλιστα, υφαρπάζοντας μεγάλο μέρος της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας, θα απέδιδε σημαντικό πρόσθετο τμήμα υφαλοκρηπίδας στην Αίγυπτο. Επίσης, στην πρόσφατη αντιπαράθεση Καΐρου-Τρίπολης για την οριοθέτηση ΑΟΖ, η Αίγυπτος απέρριψε την οριοθετική γραμμή η οποία ταυτιζόταν με το παράνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Ωστόσο αναφορικά με την μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα, η Αίιγυπτος στις περιοχές ανατολικά του 28ου μεσημβρινού που έχουν μείνει εκτός οριοθέτησης, δεν έχει προσχωρήσει στις ελληνικές θέσεις, αλλά αντίθετα τηρεί στάση αναμονής.
