Ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’80 –πρωτοβουλία και βούληση της Μελίνας Μερκούρη-, με ενθουσιασμό, όνειρα, ιδέες. Ήταν τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, τα γνωστά ΔΗΠΕΘΕ, ανά την Ελλάδα. Σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στην αρχή έδωσαν μεστούς καρπούς, σπουδαίες παραστάσεις, κινητοποίησαν ηθοποιούς του κέντρου να δουλέψουν στην περιφέρεια. Αυτή ήταν και η αρχική ιδέα άλλωστε, η αποκέντρωση των δυνάμεων του θεάτρου.
Τα πρώτα χρόνια σημαντικοί ηθοποιοί πήγαν σε ΔΗΠΕΘΕ ανά την Ελλάδα, είτε τα ανέλαβαν ως καλλιτεχνική διεύθυνση –όπως η αξέχαστη Μάγια Λυμπεροπούλου που είχε διευθύνει με τεράστια επιτυχία το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, όπως ο Κώστας Τσιάνος το Θεσσαλικό Θέατρο, όπως ο Νίκος Χαραλάμπους το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας- είτε έπαιξαν σπουδαίες παραστάσεις σ’ αυτά, που περιμέναμε πώς και πώς να έρθουν στην Αθήνα κάποια στιγμή.
Σιγά σιγά συρρικνώθηκαν, άλλα μαράζωσαν, άλλα πέρασαν (και περνούν) δύσκολες στιγμές. Η προθυμία της μετεγκατάστασης σε μια πόλη της περιφέρειας δεν ήταν πια έντονη. Το αντίθετο μάλιστα. Φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια πάλι κάτι αλλάζει κι εδώ. Αρκετοί καλλιτέχνες επιλέγουν να φύγουν από την Αθήνα, να μετακομίσουν για ένα διάστημα σε μια πόλη της περιφέρειας, να αναμετρηθούν με το μικρό αλλά παρθένο κοινό μιας περιφερειακής πόλης, να κινητοποιήσουν συναδέλφους τους, να αντλήσουν ιδέες από το χώρο που βρίσκονται, να τις μπολιάσουν με τις φρέσκιες που έφεραν μαζί τους και να δώσουν ξανά μερικές ενδιαφέρουσες προσπάθειες στο θεατρικό κοινό.
Ο Θοδωρής Γκόνης, η Έφη Θεοδώρου, ο Θοδωρής Αμπαζής έζησαν αρκετά χρόνια σε διαφορετικά ΔΗΠΕΘΕ και έδωσαν τις δικές τους μάχες για την ύπαρξη θεάτρου εκεί που ελάχιστα υπήρχε. Ο Νικορέστης Χανιωτάκης που τώρα ανέλαβε το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, η Ρηνιώ Κυριαζή που εγκαταστάθηκε στα Γιάννενα και στο ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και η Εύα Οικονομου-Βαμβακά που έχει αναλάβει το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας είναι τρεις περιπτώσεις, επιτυχημένων καλλιτεχνών στην Αθήνα, που επιλέγουν να πάνε στην περιφέρεια.
Είναι ο κορεσμός της Αθήνας ένας λόγος κατεύθυνσης προς την περιφέρεια; Είναι η αίσθηση των καλλιτεχνών ότι εκεί μπορούν να δημιουργήσουν κάτι εξαρχής; Είναι η προσδοκία ότι μπορούν να δουλέψουν σ’ ένα όχι κορεσμένο (και όχι κουρασμένο) περιβάλλον; Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι, κάτι αρχίζει να γίνεται σε κάποια από τα περιφερειακά θέατρα της χώρας. Με κόπο και μεγάλη προσπάθεια, αλλά με αφοσίωση και έμπνευση.
Μια τέτοια προσπάθεια, που προήλθε από ένα περιφερειακό θέατρο, ήρθε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ήταν ένας κύκλος τεσσάρων παραστάσεων που παίχτηκαν πρώτα στο Φεστιβάλ Φιλίππων –ως παραγωγές του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας- και από τις 12 ως τις 16 Σεπτεμβρίου ήρθαν και στην Αθήνα. Παραστάσεις εμπνευσμένες από το έργο και τη ζωή του συγγραφέα και αντιστασιακού Χρόνη Μίσσιου, που είχε καταγωγή από την Καβάλα και με άξονα την παράξενη εξίσωση της γενναιοδωρίας (8-3=11), ομάδες νέων καλλιτεχνών έσκυψαν πάνω στα κείμενα του Χρόνη Μίσσιου και μετέφεραν ό,τι τους ενέπνευσε.
Είδα τη μία από αυτές τις παραστάσεις, που είχε τίτλο «Το αλάθητο μιας (1) Μαργαρίτα(Σ)», που άντλησε, όπως και οι υπόλοιπες, από τα κείμενα του Χρόνη Μίσσιου για τη δραματουργία της. Και η αλήθεια είναι ότι «τρύγησε» απ’ όλα του τα κείμενα και μ’ έναν ευαίσθητο, διεισδυτικό αλλά και σεβαστικό τρόπο έδωσε στο κοινό το απόσταγμα και της ζωής του και της κοσμοθεωρίας που υπηρέτησε με παρρησία μέχρι το τέλος της ζωής του (το 2012). Η Ομάδα Rodez και όλοι οι συντελεστές της παράστασης προσέγγισαν με αγάπη και έμπνευση τα κείμενα του Χρόνη Μίσσιου –που είναι συνταρακτικά επίκαιρα και καίρια- κι έφτιαξαν μια χειροποίητη, ζεστή και πλήρη παράσταση. Που είχε μουσική, για την οποία φρόντισε θαυμάσια ο Νικήτας Κίσσονας, κίνηση (πολύ ωραία η κίνηση του Νικόλα Χατζηβασιλειάδη), μερικά σκηνικά αντικείμενα που παρέπεμπαν στην εποχή, στους χώρους και στα χρόνια των διωγμών που υπέστη ως αριστερός ο Χρόνης Μίσσιος, αλλά και στα κατοπινά χρόνια του.
Η Σόνια Καλαϊτζίδου και ο Μάριος Κρητικόπουλος έκαναν πολύ καλή δουλειά στη σκηνοθεσία. Στη σκηνή οι ηθοποιοί Νίκος Γιαλελής, Μάριος Κρητικόπουλος, Ανθή Σαββάκη και Ηλέκτρα Σαρρή ζωντάνεψαν πρόσωπα, στιγμές και σκέψεις και χάρισαν μια συγκινητική βραδιά σε όσους και όσες βρεθήκαμε στο υποσκήνιο της Λυρικής Σκηνής.
Ήταν ένα πολλαπλό στοίχημα αυτό του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας. Και εμπιστεύτηκε νέους καλλιτέχνες και τους εμπιστεύτηκε μη θεατρικά κείμενα –λογοτεχνικά για την ακρίβεια- για να αντλήσουν τις δραματουργίες τους.
