Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, αύριο συμπληρώνονται δύο χρόνια από το έγκλημα των Τεμπών, από τον αδόκητο, άδικο χαμό 57 συνανθρώπων μας. Η σύγκρουση δύο τρένων που κινούνταν από αντίθετη κατεύθυνση στην ίδια γραμμή, δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί. Δεν θα έπρεπε να μπορεί να συμβεί στην Ελλάδα του 2023. Έγινε όμως πραγματικότητα στη χώρα μας και μας έχει σημαδέψει όλους. Και υπάρχουν λόγοι και αιτίες που συνέβη.
Υπάρχουν ευθύνες που φτάνουν πάρα πολύ ψηλά και η απόκρυψη των ευθυνών αυτών έχει τροφοδοτήσει την αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας. Γι’ αυτό οι πολίτες αντιδρούν. Γι’ αυτό κινητοποιούνται. Γιατί δύο χρόνια υπάρχουν πολλά αναπάντητα γιατί. Πολλά γιατί που δημιουργήθηκαν τις πρώτες ώρες και τις πρώτες μέρες, για την αιτία της σύγκρουσης και της έκρηξης, αλλά και πολλά περισσότερα που δημιουργούνται εδώ και δύο χρόνια.
Γιατί πέρα από το έγκλημα της σύγκρουσης και της, αναπάντητης ακόμα, έκρηξης, υπάρχει και το έγκλημα της συγκάλυψης, που αυξάνει κατά πάρα πολύ την κοινωνική αντίδραση και την αγανάκτηση. Και σε όλα αυτά τα γιατί που φωνάζει η ελληνική κοινωνία, που θα διατυπωθούν ξανά αύριο, την Παρασκευή, σε όλη την Ελλάδα αλλά και έξω από τη χώρα μας, προστίθενται και τα ερωτήματα που θέτουμε εμείς καθημερινά εδώ και δύο χρόνια μέσα στη Βουλή, μέσα στην Ευρωβουλή, μέσα στην κοινωνία. Δεν έχουν δοθεί απαντήσεις και είναι το έλλειμμα δικαιοσύνης που τροφοδοτεί την κοινωνική αντίδραση.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές της συμπολίτευσης, υπάρχουν ερωτήματα που οι Έλληνες και οι Ελληνίδες θέλουν να μάθουν απαντήσεις:
Γιατί κινούνταν στην ίδια γραμμή δυο τραίνα με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ενώ υπήρχε λειτουργική διπλή γραμμή;
Γιατί δεν λειτουργούσε το κέντρο ελέγχου στη Λάρισα, το οποίο σταμάτησε να λειτουργεί το 2019;
Γιατί δεν λειτουργούσε το δευτεροβάθμιο κέντρο στην Αθήνα, στην Καρόλου, που σταμάτησε και αυτό επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας;
Ποιος ευθύνεται για τη ρουσφετολογική μετάταξη του σταθμάρχη, αλλά και την κατάργηση της δεύτερης θέσης σταθμάρχη;
Ποιος ευθύνεται για την παραίτηση του προέδρου της Επιτροπής Τηλεδιοίκησης και Ασφάλειας του σιδηροδρομικού δικτύου, και ποιος αγνόησε τις γραπτές επισημάνσεις του;
Ποιος έθαψε τα εξώδικα των εργαζομένων και των μηχανοδηγών;
Ποιος αγνόησε την παραίτηση του προέδρου του ΟΣΕ και τη γραπτή επιστολή του, αλλά και του διευθύνοντος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ;
Ποιος, εν τέλει, αγνόησε και δεν εφάρμοσε, κύριε υπουργέ, τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και τις ευρωπαϊκές οδηγίες;
Κυρίες και κύριοι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, όσο και αν προσπαθήσατε εδώ και δύο χρόνια να κρύψετε την αλήθεια, αυτή σας κυνηγάει ως Ερινύα. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι υπόλογη και ελέγχεται για το έγκλημα της σύγκρουσης και τις έκρηξης στα Τέμπη. Και ο κ. Καραμανλής, τον οποίο εσείς χειροκροτούσατε, και πρέπει να μάθουμε, έστω την άλλη βδομάδα, αν έχετε μετανιώσει για το χειροκρότημα αυτό, αλλά και ο κύριος Μητσοτάκης, να μιλήσουμε ξεκάθαρα, ο οποίος ήταν προσωπικά ενήμερος για τα περισσότερα από τα ζητήματα που έθεσα λίγο πριν.
Να είμαστε ξεκάθαροι γιατί μας παρακολουθεί η κοινωνία. Όλα είναι θέμα πολιτικών επιλογών. Το έλλειμμα ασφάλειας στον σιδηρόδρομο ήταν πολιτική επιλογή της Νέας Δημοκρατίας. Γιατί; Γιατί η υποβάθμιση του σιδηροδρόμου και της δημόσιας λειτουργίας, της Πολιτείας, δηλαδή, στις μεταφορές, ήταν επιλογή του κυρίου Μητσοτάκη. Όπως επιλογή σας τα τελευταία έξι χρόνια είναι η υποβάθμιση των νοσοκομείο, η υποβάθμιση των σχολείων και οτιδήποτε αποτελεί λειτουργία της Πολιτείας και δημόσια υποδομή. Για το λόγο αυτό, για να προχωρήσει το πλιάτσικο στα δημόσια αγαθά, έχετε αποδομήσει και το κράτος δικαίου. Όλα αυτά που ζούμε είναι πολιτική επιλογή της Νέας Δημοκρατίας. Αυτή είναι η μεγάλη μας διαφορά.
Είναι όμως τραγική εξέλιξη το ότι οι πολιτικές επιλογές του κυρίου Μητσοτάκη οδήγησαν σε ένα τραγικό δυστύχημα. Και παραμένει τραγικό το ότι και μετά από αυτό το δυστύχημα δεν έχετε κάνει αυτά που απαιτούνταν για να υπάρχει έστω και εκ των υστέρων ασφάλεια στους σιδηρόδρομους. Κι έχουν περάσει δύο χρόνια.
Όμως, για να κρύψετε τις ευθύνες σας, και τις προσωπικές και τις πολιτικές, για τη σύγκρουση και την έκρηξη, υλοποιείτε εδώ και δύο χρόνια ένα δεύτερο έγκλημα: Το σχέδιο συγκάλυψης που συντονίζεται μέσα από το Μαξίμου. Η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί. Οι υπεύθυνοι δεν έχουν λογοδοτήσει. Η αλήθεια δεν έχει αποκαλυφθεί. Δύο χρόνια μετά η πληγή παραμένει ανοιχτή. Οι συγγενείς των θυμάτων αγωνίζονται για να φωτίσουν τα αίτια και σύσσωμη όλη η κοινωνία, η οποία τι ζητάει; Δικαιοσύνη και οξυγόνο. Αυτά τα δύο χρόνια δυστυχώς σημαδεύτηκαν πολιτικά, στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας, από τις μεθοδεύσεις σας, από την απόρριψη των αιτημάτων της αντιπολίτευσης για τη διερεύνηση των ποινικών ευθυνών του κυρίου Καραμανλή για τη σύμβαση 717 – παρ’ ότι είχε έρθει η δικογραφία στην ελληνική Βουλή από την Ευρωπαία Εισαγγελέα-, αλλά σημαδεύτηκαν και από μια Εξεταστική Επιτροπή παρωδία, από την αλλοίωση του χώρου, από τη μονταζιέρα, από την απόδοση του δυστυχήματος σε ένα ανθρώπινο λάθος, βιαστικά, από το στόμα του ίδιου του πρωθυπουργού.
Και έρχεται δύο χρόνια μετά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μας επιβεβαιώσει, εφόσον ανακοίνωσε ότι τώρα κινεί διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας. Για ποιο λόγο; Διαβάζω ακριβώς: γιατί δεν ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, δηλαδή την Οδηγία 2016/798. Με τον τρόπο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο τις καταγγελίες μας για σοβαρές αρρυθμίες που αμφισβητούν την ασφάλεια λειτουργίας του ελληνικού σιδηροδρόμου.
Από την άλλη, όλο αυτό το διάστημα η μόνη αγωνία της κυβέρνησης ήταν η επικοινωνιακή διαχείριση αυτού του πολύνεκρου δυστυχήματος και η διασφάλιση της πολιτικής της επιβίωσης. Ακούσαμε για συνωμοσίες και ψεκασμένους, ότι το μπάζωμα και η καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων στον τόπο του εγκλήματος έγινε για καλό σκοπό. Ακούσαμε για μια Εξεταστική Επιτροπή που δεν ήταν καλή στιγμή. Δεν είναι απλά καλή στιγμή για τη Δημοκρατία, να μην αποκαλύπτεται η αλήθεια, να κόβονται μάρτυρες, κύριε Τσιάρα; Δεν είναι απλά καλή στιγμή; Είναι προσβολή της Δημοκρατίας, κύριε Τσιάρα. Με πόση ελαφρότητα παραδέχεται η κυβέρνηση ότι οι βουλευτές της ναρκοθέτησαν την Εξεταστική Επιτροπή. Παραδέχτηκε η κυβέρνηση ότι οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας δεν εξέτασαν ουσιώδεις μάρτυρες και έβαλαν προσκόμματα να αποκαλυφθεί η αλήθεια.
Και έρχεται σήμερα και το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία – και κρατώ μια επιφύλαξη για να το μελετήσουμε καλύτερα -, επιβεβαιώνει ότι για την πυροσφαίρα, την έκρηξη που αποτέλεσε και αυτή αιτία θανάτου ορισμένων θυμάτων, είναι πιθανή, διαβάζω από μέσα για να μην υπάρχει καμία παρανόηση, «η παρουσία αγνώστου καυσίμου», αλλά και ότι λόγω μη προστασίας και χαρτογράφησης του χώρου του δυστυχήματος υπήρξε απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας.
Βιάστηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος να βγει να κάνει δηλώσεις αποκρύβοντας αυτά τα ουσιώδη, τα οποία διαβάσαμε στον λίγο χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας. Και τι λένε αυτά; Λένε πολύ απλά, κυρίες και κύριοι βουλευτές, αυτά που θέταμε και εμείς στη δημόσια συζήτηση, αυτά δηλαδή που ο πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει τερατολογίες και θεωρίες συνωμοσίας για να παραπλανήσει την κοινή γνώμη, και πιθανά και τη δικαιοσύνη, να κρύψει τις ευθύνες της κυβέρνησης και να επιτεθεί και στους συγγενείς των θυμάτων και στους πολίτες και στην αντιπολίτευση.
Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Οι πολίτες κινητοποιούνται με ευθύνη του κυρίου Μητσοτάκη. Οι πολίτες κινητοποιούνται με βασικό κίνητρο, και μοναδικό θα έλεγα, τις αδικίες και την κατάφωρη παραβίαση του δικαίου από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Και έρχεται η κυβέρνηση και απειλεί με ζούγκλα, επειδή οι πολίτες διεκδικούν Δημοκρατία και Δικαιοσύνη. Η δημοκρατική και συνταγματική υποχρέωση των πολιτών να ζητούν Δημοκρατία και Δικαιοσύνη, στο στόμα του κυρίου πρωθυπουργού γίνεται ζούγκλα.
Και προσέξτε την υποκρισία: Ο κύριος Μητσοτάκης είναι υπεύθυνος για τη ζούγκλα της φτωχοποίησης, της κυριαρχίας των καρτέλ, τη ζούγκλα της διαπλοκής, της διαφθοράς, της μίζας, του ρουσφετιού, τη ζούγκλα της καταπάτησης των κανόνων δικαίου, των εκβιασμών, του αυταρχισμού, που τα κάνει και δημόσια, όλα αυτά που έχει κάνει επιστήμη η Νέα Δημοκρατία.
Μιλάει για κίνδυνο αποσταθεροποίησης ο πρωθυπουργός που επί δικής του διακυβέρνησης παρακολουθούνταν το μισό υπουργικό συμβούλιο και η ηγεσία του στρατού. Και επειδή φοβάται ο κύριος Μητσοτάκης τις κινητοποιήσεις των πολιτών, προσπαθεί να συνδέσει το συλλογικό πένθος με νέο διχασμό. Ως εδώ. Ο κύριος Μητσοτάκης δημιουργεί και τροφοδοτεί νέο διχασμό για να αποτρέψει τους πολίτες να κινητοποιηθούν και να διεκδικήσουν τα δημοκρατικά τους δικαιώματα και την εφαρμογή του Συντάγματος, που θεωρεί τη Δικαιοσύνη βασικό πυλώνα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Δεν ευθύνονται τα κόμματα της αντιπολίτευσης, δεν ευθύνονται οι συγγενείς των θυμάτων, δεν ευθύνονται οι πολίτες που κατεβαίνουν στο δρόμο. Οι επιλογές και οι μεθοδεύσεις της κυβέρνησης έχουν προκαλέσει δικαίως την αντίδραση της κοινωνίας.
Και έρχεται ο κ. Μητσοτάκης να μας κατηγορήσει ότι εμείς προσβάλλουμε τους θεσμούς επειδή θέτουμε ερωτήματα. Επειδή εδώ και δύο χρόνια δεν έχουμε σκύψει το κεφάλι, επειδή ζητάμε απαντήσεις για την πολύνεκρη τραγωδία. Και μας ζητάει και τα ρέστα, επειδή ο ίδιος κρύβει την αλήθεια. Οι δικοί του υπουργοί επιτίθενται στους συγγενείς των θυμάτων που έχουν το ψυχικό σθένος να συνεχίζουν τον αγώνα τους. Οι δικοί του υπουργοί κουνάνε το δάκτυλο στους πολίτες που δυσπιστούν και κινητοποιούνται για τα προβλήματα της ζωής τους. Το ξεκαθαρίζουμε: Η αποφασιστική διαμαρτυρία εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών είναι συμβολή στη δημοκρατία. Είναι συνταγματικό δικαίωμα και υποχρέωση των πολιτών. Και προφανώς είναι καταδικαστέα η εκστρατεία κατασυκοφάντησης του κ. Μητσοτάκη με φόβο για να σπιλώσει τις κινητοποιήσεις των πολιτών.
Οι αυριανές κινητοποιήσεις δεν θα έχουν κομματικό χρώμα, έχουν όμως ξεκάθαρα πολιτικό χαρακτήρα. Απηχούν το παλλαϊκό αίτημα για Δικαιοσύνη. Και είναι χρέος μας να συμμετέχουμε σε αυτές και να ακούσουμε το καθαρό μήνυμα που θα στείλουν οι πολίτες. Και τους καλούμε να συμμετέχουν δημοκρατικά, χωρίς ταμπέλες, σε όλα τα συλλαλητήρια και να τα περιφρουρήσουν.
Με απέραντο σεβασμό στους συγγενείς των θυμάτων αλλά και σε όλους και σε όλες που θα κατέβουν στους δρόμους, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ από την πρώτη στιγμή ήταν δίπλα σε αυτόν τον αγώνα. Μέσα στη Βουλή, μέσα στην Ευρωβουλή, μέσα στην κοινωνία, στα πεζοδρόμια.
Αγωνιζόμαστε για να αποκαλυφθεί η αλήθεια, για να αποδοθεί δικαιοσύνη και να τιμωρηθούν και οι υπεύθυνοι του εγκλήματος των Τεμπών, αλλά και οι υπεύθυνοι του εγκλήματος της συγκάλυψης.
Απαιτούμε έναν ασφαλή σιδηρόδρομο έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να πάρουν πράγματι τηλέφωνο τους γονείς τους όταν φτάνουν στον προορισμό τους. Τα Τέμπη έγιναν κραυγή της ελληνικής κοινωνίας για οξυγόνο, και αυτό το οξυγόνο πρέπει και εμείς να το προφυλάξουμε. Να μην επιτρέψουμε να χαθεί.
Πρώτη μας υποχρέωση είναι να έρθει ο κύριος Μητσοτάκης να απολογηθεί εδώ, στην ελληνική Βουλή, και να λογοδοτήσει. Γιατί οφείλει να λογοδοτήσει και στην κοινωνία και στη Βουλή.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, σήμερα συμπληρώνονται 30 ημέρες από την κατάθεση του αιτήματος του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία για προ ημερησίας συζήτηση στη Βουλή για τα Τέμπη. Τριάντα ημέρες ο κύριος Μητσοτάκης κρύβεται. Τριάντα ημέρες δεν τολμά να απαντήσει στην κοινωνία, δεν τολμά να έρθει σε μια συζήτηση με τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς, και πρέπει όλα τα κόμματα να απαιτήσουμε αυτή η συζήτηση να γίνει την επόμενη εβδομάδα. Να μην του αφήσουμε κανένα περιθώριο να ξεφύγει, όπως προσπαθεί εδώ και έναν μήνα. Εξάλλου, το ίδιο αίτημα έχει καταθέσει και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και η Νέα Αριστερά.
Οι σημερινές αποκαλύψεις έρχονται και επιβεβαιώνουν και μια δεύτερη αναγκαία πολιτική και κορυφαία επιλογή: Να υπάρχει κοινή κατάθεση πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του κυρίου Μητσοτάκη. Όπως δυσπιστεί η κοινωνία, οφείλει να καταθέσει τη δυσπιστία της και η ελληνική Βουλή. Και αυτό πρέπει να γίνει από όλα τα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης, εφόσον δεν υπάρχει κανένα κόμμα το οποίο συμπληρώνει τους απαιτούμενους 50 βουλευτές, που είναι το ελάχιστο όριο για να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας. Πρέπει να υπάρχει εναρμόνιση της Βουλής με την ελληνική κοινωνία, γιατί οι πολίτες έχουν ήδη καταθέσει πρόταση δυσπιστίας και αυτό φαίνεται και από τις δημοσκοπικές έρευνες.
Οι προοδευτικές δυνάμεις, κυρίες και κύριοι βουλευτές, όφειλαν και οφείλουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και της λαϊκής απαίτησης. Άκουσα σήμερα τον κ. Ανδρουλάκη να μιλά, επιτέλους, για κατάθεση πρότασης δυσπιστίας την επόμενη εβδομάδα. Τον καλωσορίζουμε, έστω και με καθυστέρηση. Έχει περάσει σχεδόν ένας μήνας. Εμείς ήμασταν εδώ. Και όχι μόνο εμείς. Είχαμε συζητήσει τότε και με τα υπόλοιπα προοδευτικά κόμματα και υπήρχε συμφωνία στο να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας. Και πλέον μπορούμε να προχωρήσουμε, μετά τον προγραμματισμό που σε λίγο θα κάνει η Διάσκεψη των Προέδρων και για την Προανακριτική Επιτροπή και για την εκτός ημερησίας διάταξης συζήτηση. Έχοντας και νωπό το μήνυμα των πολιτών που, χωρίς να προοικονομούμε, θα διατυπωθεί και αύριο, με συνεννόηση των προοδευτικών δυνάμεων, όπως οφείλουμε, χωρίς μικροκομματικές επιδιώξεις, χωρίς τακτικές και διαγωνισμούς.
Εμείς έχουμε επίσης ανακοινώσει ότι είμαστε θετικοί και στη συγκρότηση της πρώτης προανακριτικής Επιτροπής. Πρώτης, γιατί είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν και άλλες, γιατί αυτή θα ξεκινήσει να ασχολείται με τις ευθύνες του μπαζώματος. Και επειδή έχουμε κακή εμπειρία από την κυβέρνηση και από αυτά που συνέβησαν στη συζήτηση για την 717, δική μας αποστολή θα είναι να διευρυνθεί η έρευνα και να φωτιστούν όλες οι πράξεις που τελέστηκαν στο μπάζωμα του χώρου του εγκλήματος και να αποδοθούν και όλες οι κατηγορίες με όλο το διαθέσιμο υλικό που πρέπει να έρθει σε γνώση της Βουλής.
Θέλω να είμαστε ξεκάθαροι για τη συζήτηση που θα γίνει την επόμενη εβδομάδα: Ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία θα είναι η εγγύηση ότι θα διερευνηθούν όλα τα αδικήματα και για όλους τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση του μπαζώματος. Όλα τα αδικήματα και για όλους τους εμπλεκόμενους. Και θα αποκαλυφθεί και ο εντολέας του μπαζώματος, όσο ψηλά και αν βρίσκεται.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, εφόσον θα κληθούμε την άλλη εβδομάδα να συζητήσουμε για μια Προανακριτική Επιτροπή, υπάρχει και ένα νέο ερώτημα το οποίο τίθεται εκ των πραγμάτων. Δεν είναι σημερινό, παραμένει ανοιχτό εδώ και πέντε χρόνια. Είναι πλήρες το θεσμικό πλαίσιο για τη διερεύνηση των αδικημάτων που αντιστοιχούν στο νόμο περί ευθύνης υπουργών; Έχουμε κάνει την απαραίτητη προσαρμογή μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2019; Δυστυχώς όχι. Και αυτό είναι ευθύνη και επιλογή του κυρίου Μητσοτάκη και της κυβέρνησης.
Θυμίζω ότι μετά από πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, το 2019, είχε προβλεφθεί η απάλειψη της διάταξης που αφορούσε στη δυνατότητα άσκησης δίωξης κατά υπουργού ή υφυπουργού μέχρι το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά την τέλεση του αδικήματος. Πρακτικά, υπήρχε ένας νόμος που έδινε περισσότερα δικαιώματα και ελαφρυντικά σε πολιτικά πρόσωπα από τους πολίτες, και ο ΣΥΡΙΖΑ εισηγήθηκε την κατάργησή του. Να μην υπάρχει αποσβεστική προθεσμία. Και ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία από την Αναθεωρητική Βουλή.
Η βούληση του συνταγματικού νομοθέτη, λοιπόν, υπήρξε ξεκάθαρη: Να καταργηθεί αυτό το ειδικό προνόμιο της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας για ποινικά αδικήματα των πολιτικών προσώπων της κυβέρνησης. Όμως ο κύριος Μητσοτάκης, ενώ σε άλλα θέματα δείχνει μία νομοθετική ζέση, άφησε να περάσουν έξι χρόνια και δεν έχει φέρει τη ρύθμιση αυτή που αντιστοιχεί στη συνταγματική αναθεώρηση, όπως και την άλλη, για τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, και έτσι δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομοθετικό νομικό πεδίο που να αντιστοιχεί στη συνταγματική πρόβλεψη. Και δεν καταργήθηκε λοιπόν η αντίστοιχη ρύθμιση του νόμου του 2003.
Εμείς θέλουμε πολιτικά να είμαστε ξεκάθαροι. Δεν είναι μια αθώα παράλειψη του επιτελικού κράτους. Είναι σκόπιμη αμέλεια του κ. Μητσοτάκη. Και επειδή από τη μία μεριά οι συνταγματολόγοι μάς βεβαιώνουν ότι η συνταγματική άποψη είναι ότι έχει καταργηθεί σιωπηρά η νομοθετική πρόβλεψη από την αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά υπάρχει μια ανοιχτή νομική ασάφεια, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παρεμβαίνει με κατάθεση τροπολογίας, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανένα κενό δικαίου στη σκόπιμη παράλειψη του κ. Μητσοτάκη. Και καταθέτουμε τροπολογία όπου θα μετρηθεί και η κυβέρνηση. Να δούμε, τελικά, πόσο σκόπιμη ήταν αυτή η παράλειψη της. Θέλουμε έτσι να είναι απόλυτα εναρμονισμένο το θεσμικό πλαίσιο με το Σύνταγμα και να υπάρχει ασφάλεια δικαίου σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα. Να κλείσει λοιπόν αυτή η χαραμάδα και να μην ξεφύγουν οι ελεγχόμενοι και να μην υπάρχει κανένας κίνδυνος παραγραφής των αδικημάτων μετά το πέρας αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, πολλά από αυτά τα ζητήματα είναι γεγονός ότι θα τα συζητήσουμε και την επόμενη εβδομάδα. Έπρεπε όμως να συζητήσουμε ιδιαίτερα για το τελευταίο ζήτημα πριν από τη συζήτηση της Προανακριτικής Επιτροπής και να είναι νομικά και με ασφάλεια διατυπωμένο.
Όμως επιτρέψτε μου να κλείσω και με δυο τρία σχόλια για το σημερινό νομοσχέδιο. Θα ήταν πολύ σημαντικό να έχουμε ένα νομοσχέδιο για την αγροτική ανάπτυξη, που θα αντιστοιχούσε και στα αιτήματα του αγροτικού κόσμου που κινητοποιείται. Όμως, σύμφωνα και με την πλειονότητα των φορέων, κ. υπουργέ, το νομοσχέδιο αυτό βρίθει από αποσπασματικές και αναποτελεσματικές διατάξεις. Ζητήθηκε σε κάθε περίπτωση να γίνει απόσυρση ενός νομοσχεδίου, την ανεπάρκεια του οποίου αποδεικνύει ότι έρχεται σήμερα ο υπουργός να απολογηθεί, δηλώνοντας ότι είναι ερανιστικό, δηλαδή ότι η κυβέρνησή του δεν έχει την επάρκεια να καταθέσει ένα στρατηγικό νομοσχέδιο για τον αγροτικό τομέα, έτσι ώστε να μπορεί με μεταρρυθμίσεις να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα στην ύπαιθρο.
Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της κυβέρνησης. Γιατί υπάρχει ανυπαρξία σχεδίου ανασυγκρότησης της αγροτικής παραγωγής και του πρωτογενούς τομέα. Και σε αυτό πρέπει να απολογηθείτε. Γιατί δεν φέρνετε λοιπόν ένα στρατηγικό νομοσχέδιο; Γιατί δεν έχετε μια στρατηγική πρόταση; Έξι ολόκληρα χρόνια είστε υπεύθυνοι για τη συνεχή υποβάθμιση. Δεν ήσασταν εσείς οι οποίοι ή διαπραγματευτήκατε λανθασμένα ή δεν διαπραγματευτήκατε για το επιχειρησιακό σχέδιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και της νέας ΚΑΠ; Ποιος έχει δημιουργήσει αυτά τα τεράστια προβλήματα στον αγροτικό κόσμο; Η έλλειψη στρατηγικής από την κυβέρνηση, αλλά και το μόνο το οποίο θέλατε ήταν να επωάσετε σκάνδαλα, όπως αυτά που συμβαίνουν στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ή δεν έγιναν επί δικής σας κυβέρνησης; Όλες αυτές οι τεράστιες αλλαγές που πλέον οι αγρότες δεν ξέρουν ούτε πόσα θα περιμένουν, ούτε πότε θα πάρουν την ενίσχυση. Και ενώ όλα αυτά είχαν ρυθμιστεί με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Όλα έχουν την ταμπέλα του κ. Μητσοτάκη από κάτω. Και τώρα έχουμε πολλά τεράστια συσσωρευμένα προβλήματα: Αγροτικά δάνεια, κόστος παραγωγής, κατάρρευση εισοδήματος, εγκατάλειψη υπαίθρου, παράνομες ελληνοποιήσεις. Όλα αυτά ταλαιπωρούν τον αγροτικό κόσμο μαζί με την έλλειψη προοπτικής. Γι’ αυτό συνεχίζονται οι κινητοποιήσεις. Και πρέπει να λάβετε πολύ σοβαρά – και να μην ψάχνετε δικαιολογίες σχετικά με τον ερανιστικό χαρακτήρα του νομοσχεδίου – όλα αυτά τα αιτήματα που καταθέτει ο αγροτικός κόσμος, αλλά και πολλά κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης, για έναν τομέα ο οποίος είναι πυλώνας της ελληνικής οικονομίας αλλά και της δημογραφικής στήριξης της υπαίθρου.
Γιατί πράγματι υπάρχουν τεράστια προβλήματα στο εισόδημα και στην επιβίωση των αγροτών. Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί οι αγρότες εγκαταλείπουν τις καλλιέργειες, γιατί βγαίνουν στους δρόμους και στα μπλόκα και γιατί τα παιδιά τους φεύγουν και ψάχνουν να βρουν την προκοπή είτε στις μεγάλες πόλεις είτε και στο εξωτερικό. Και σήμερα φέρνετε ένα νομοσχέδιο το οποίο, επιτρέψτε μου να σας πω, όσο και αν προσπαθείτε να το καλύψετε, δημιουργεί περισσότερα προβλήματα αντί να λύνει.
Παραδείγματος χάρη, όσον αφορά στο ρόλο των διεπαγγελματικών οργανώσεων, δεν υπάρχει καμία ενίσχυση του ρόλου αυτού σχετικά με τη στόχευσή τους, με τη δυνατότητα να επιτύχουν μια συμφωνία και να μπορέσουν να τη στηρίξουν, να στηρίξουν τους καταναλωτές αλλά και τους αγρότες και να επιβάλουν διαφάνεια, η οποία προβλέπεται και από τους σχετικούς κανονισμούς. Ούτε αυτό το ελάχιστο δεν μπορείτε να κατορθώσετε. Αμφισβητείται η αυτονομία και η λειτουργία των διεπαγγελματικών οργανώσεων στη χώρα μας.
Θέλω να αναφερθώ και σε ένα μείζον ζήτημα των αγροτών που προσπαθείτε να τους κοροϊδέψετε. Εξαγγείλατε ότι θα υπάρχει ρύθμιση ανάσα για τα κόκκινα δάνεια των αγροτών. Μια βαρύγδουπη δήλωση χωρίς κανένα αντίκρισμα. Δεν υπάρχει καμία τέτοια λύση μέσα στο νομοσχέδιο. Εμπαίζετε τους αγρότες, κ. Τσιάρα, και έχετε και εσείς προσωπικά ευθύνη και θα βρεθείτε προ των ευθυνών σας απέναντι στους αγρότες. Γιατί η νομοθετική ρύθμιση που προτείνετε δεν λύνει το πρόβλημα και δεν τα βάζει με τα funds και τους servicers, οι οποίοι σήμερα αμφισβητούν την αγροτική περιουσία. Για το λόγο αυτό η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ σύσσωμη κατέθεσε μία τροπολογία η οποία προτείνει ολοκληρωμένο πλαίσιο ρύθμισης των αγροτικών δανείων με ευνοϊκές ρυθμίσεις και βιώσιμες, που είχαν δρομολογηθεί το 2018 – 19 και δεν τις αξιοποιήσατε στην κυβέρνησή σας, και ταυτόχρονα εξασφαλίζουν και την προστασία της ενυπόθηκης αγροτικής γης και της περιουσίας των παραγωγικών ακινήτων.
Και πρέπει να πω ότι αυτή η πρόταση δεν είναι μια πρόταση στον αέρα. Είναι τμήμα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αγροτικής πολιτικής που εμείς είχαμε την επάρκεια, μέσα σε ένα μήνα, από τον Δεκέμβριο στον Ιανουάριο, να την παρουσιάσουμε, πριν αρχίσουν οι κινητοποιήσεις των αγροτών, για να έχουμε συγκεκριμένη πρόταση και απάντηση σε όλα τα ζητήματά τους. Γιατί εμείς δεν στοχεύουμε μόνο στην επιβίωση με αξιοπρέπεια. Πού ακούστηκε το 2025 να βάζουμε στόχο μόνο την επιβίωση με αξιοπρέπεια, ενώ ο στόχος πρέπει να είναι η ενίσχυση του αγροτικού προϊόντος και η ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος; Η πρότασή μας περιλαμβάνει και προτάσεις και λύσεις και για τη μείωση του κόστους παραγωγής, και για τη ρύθμιση των χρεών, και για τη διαθεσιμότητα των εργατών γης, και για τις αποζημιώσεις και την ασφάλιση της παραγωγής, και για τις ενισχύσεις και τη νέα αγροτική πολιτική, αλλά και τη στρατηγική στην ύπαιθρο. Αυτό οφείλει να κάνει ένα προοδευτικό κόμμα εξουσίας: Ολοκληρωμένη πρόταση για τα προβλήματα των αγροτών.
Και γι’ αυτό το λόγο έχουμε καταθέσει και άλλες δύο τροπολογίες:Η μία αφορά τα αγροτικά ακίνητα και η άλλη την παράταση των πιστωτικών συμβάσεων. Γιατί έχουμε ολοκληρωμένες προτάσεις. Και, τέλος, μία ακόμα τροπολογία που θεωρούμε ότι έχει πολύ μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα. Την τροπολογία μας για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Είχαμε μία δέσμευση την οποία υλοποιούμε, με απόλυτη τεχνοκρατική επάρκεια και σε αντιστοιχία με αποφάσεις των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών και των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Γιατί περιμένουμε μία απάντηση σήμερα της κυβέρνησης: Τι έχει να πει για μία ρύθμιση που τη χρειάζεται η κοινωνία και η οικονομία και αντιστοιχεί στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, δηλαδή είναι απόφαση των ευρωπαϊκών χωρών;
Η ρύθμιση αυτή επιλύει οριστικά το πρόβλημα δεκάδων χιλιάδων δανειοληπτών, αλλά και κοντά διακοσίων χιλιάδων πολιτών που εμπλέκονται ως εγγυητές στα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Πώς δημιουργήθηκε το πρόβλημα; Να είμαστε ξεκάθαροι, επειδή ζούμε σε μία περίοδο κυριαρχίας και αισχροκέρδειας του καρτέλ των τραπεζών. Το πρόβλημα αυτό δημιουργήθηκε από ανεύθυνη και καταχρηστική συμπεριφορά των τραπεζιτών απέναντι στους πολίτες.Οι τράπεζες δεν προέβησαν σε υπεύθυνο δανεισμό, δεν παρείχαν προειδοποίηση για τους κινδύνους προς τους καταναλωτές και είχαν ληστρική αντιμετώπιση έναντι των δανειοληπτών, γιατί δεν τους παρείχαν πλαίσιο προστασίας, που το ζητάνε οι ευρωπαϊκές οδηγίες. Και έτσι δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες οδηγήθηκαν σε πλήρες οικονομικό αδιέξοδο. Τα πιστωτικά ιδρύματα φέρουν άμεση ευθύνη, γιατί σε μεγάλο βαθμό τα ίδια έλαβαν μέτρα για τη δική τους προστασία από τον συναλλαγματικό κίνδυνο και εξέθεσαν μόνο τους δανειολήπτες στον κίνδυνο αυτό. Άρα υπάρχει και η κατηγορία ότι κερδίζουν αυτοί οικονομικά οφέλη, ενώ δεν έχουν οικονομικό κίνδυνο.
Η πρόταση που έχουμε καταθέσει προβλέπει ξεκάθαρα ό,τι λέει το ευρωπαϊκό πλαίσιο και οι αντίστοιχες αποφάσεις: επανυπολογισμό του δανείου με βάση την ισοτιμία που υπήρχε τότε, όταν λάβανε το δάνειο οι δανειολήπτες, και τα επιτόκια που υπήρχαν εκείνη την περίοδο. Αφαίρεση όλων των ποσών που έχουν καταβληθεί από τον νέο επανυπολογισμό και εφαρμογή του μέτρου αυτού και στις τράπεζες και στα funds και στους servicers. Έτσι ώστε να πάει κάθε κατεργάρης στον πάγκο του.
Και εδώ να είμαστε επίσης ειλικρινείς: Όταν συζητήθηκε αντίστοιχη οδηγία τον Δεκέμβριο του 2023, η κυβέρνηση επέλεξε να μην εισαγάγει τη ρύθμιση που άφηνε περιθώριο και προέτρεπε η οδηγία για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Να ξέρουν οι καταναλωτές και οι δανειολήπτες ότι η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη μπορούσε να προβεί στην αντίστοιχη ρύθμιση τον Δεκέμβριο του ’23 και ο κ. Χατζηδάκης και ο κ. Μητσοτάκης αρνήθηκαν. Και ακόμα και αν δεν διάβασαν καλά, εμείς τους το θυμίσαμε εδώ μέσα στη Βουλή. Άρα επέλεξαν να μην στηρίξουν τους δανειολήπτες, ενώ το προέβλεπε η Oδηγία, και τώρα είναι υποχρεωμένοι να απαντήσουν σήμερα στο τι λένε για τη δική μας ρύθμιση. Kαι να κριθούν και από τους δανειολήπτες και από την κοινωνία για την υποκρισία τους, αλλά και για την ευθύνη που έχουν για τη ζημιά που έχουν υποστεί οι δανειολήπτες.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, γνωρίζουμε όλοι ότι είναι πολύ μεγάλα τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας. Όμως αύριο είναι μια κορυφαία μέρα δημοκρατίας. Γιατί το επίδικο και η διεκδίκηση είναι η Δικαιοσύνη. Οφείλουμε λοιπόν όλοι και όλες αύριο να είμαστε δίπλα στην κοινωνία η οποία κινητοποιείται και να λάβουμε υπόψη τα αιτήματα αλλά και τα μηνύματα.
Οι πολίτες διεκδικούν να έχουμε μια Πολιτεία ανθρώπινη, που θα βάζει την ανθρώπινη ζωή πάνω από τα συμφέροντα και πάνω από τα επικοινωνιακά παιχνίδια του κ. Μητσοτάκη. Θέλουν οι πολίτες μια ελληνική κοινωνία και Πολιτεία, η οποία θα είναι ισχυρή, θα έχει θεσμούς στους οποίους μπορούμε να πιστέψουμε. Γιατί πράγματι υπάρχει αμφισβήτηση στην αξιοπιστία και ιδιαίτερα στις επιλογές της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Χρειάζεται να πιστέψουμε ξανά στην πολιτική που μπορεί να αλλάξει τη ζωή των πολιτών.
Γι’ αυτό χρειάζεται πολιτική αλλαγή. Γιατί δεν μπορεί μια δεξιά συντηρητική κυβέρνηση να δώσει την εγγύηση στην κοινωνία ότι θα εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή. Σήμερα οι πολίτες δεν πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχει δίκαιο και πρόοδος με αυτή την κυβέρνηση. Χρειαζόμαστε λοιπόν να υπάρχει μια προοδευτική διέξοδος στην ελληνική κοινωνία. Και εμείς είμαστε δίπλα στην κοινωνική πλειοψηφία, διεκδικούμε και εμείς Δικαιοσύνη, αλλά ταυτόχρονα καταθέτουμε και μια πολιτική πρόταση προοδευτικής διεξόδου, που έχει ως προϋπόθεση να ηττηθεί η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, να ηττηθούν οι πολιτικές της, αλλά και να εφαρμοστούν προοδευτικές, ριζοσπαστικές, μεταρρυθμιστικές πολιτικές στην Ελλάδα.
Αυτή είναι η προοπτική προόδου που καταθέτουμε στην ελληνική κοινωνία και αύριο θα διαδηλώνουμε χωρίς κομματικά σήματα, μαζί με τους πολίτες, για το αγαθό της Δικαιοσύνης που είναι το οξυγόνο της Δημοκρατίας.
