Άρθρο του Βαγγέλη Αποστόλου, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ & πρώην Υπουργού – Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών την Τρίτη 8/11/2022
Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης την τελευταία περίοδο στον δασικό χώρο δείχνουν ότι έχει στόχο να αλώσει το δασικό οικοσύστημα της χώρας μας. Είναι πολλές, θα σταθώ στην παράδοση των προστατευόμενων περιοχών και των περιοχών Natura στις ΑΠΕ, στην εξουδετέρωση χιλιάδων πράξεων κήρυξης αναδασωτέων σε εκατομμύρια στρέμματα και κυρίως στην κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου.
Το άρθρο 24 του Συντάγματος, που πολλές φορές ώς τώρα επιχειρήθηκε η κατεδάφισή του, κατοχυρώνει ρητά την αρχή της αειφορίας ορίζοντας ότι απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών εκτός αν προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση τους που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.
Και είναι το άρθρο 117 του Συντάγματος που υπερασπίζεται αυτή την αειφορία, εισάγοντας το περιβαλλοντικό ισοζύγιο με τη διατύπωση ότι δημόσια και ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλον τρόπο αποψιλώνονται […] δεν αποβάλλουν τον χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν και κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέα, αποκλείοντας τη διάθεσή τους για άλλο προορισμό.
Μάλιστα για το άρθρο 117 δεν είχε υπάρξει η παραμικρή αμφισβήτηση, πλην της αδιανόητης απόφασης 2499 /2012 του ΣτΕ που αναφέρει ότι «σκοπός της διάταξης του άρθρου 107 του Συντάγματος, παρά την απόλυτη διατύπωσή της, δεν ήταν η παντελής απαγόρευση οποιασδήποτε επέμβασης σε αναδασωτέα έκταση», εντάσσοντας ουσιαστικά στο συγκεκριμένο ύψιστο δημόσιο συμφέρον το αίτημα για την εγκατάσταση των ΑΠΕ, μια απόφαση που κατέρριψε η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής η οποία ρητά αναφέρει στην έκθεσή της ότι πράξεις κήρυξης αναδασωτέων δεν μπορούν να ανακληθούν.
Επιχείρησαν επίσης με τον κλιματικό νόμο να φέρουν μια τροπολογία για άρση αναδασώσεων με σκοπό την εγκατάσταση ΑΠΕ, που αναγκάστηκαν να την αποσύρουν, αλλά την ξανάφεραν εξουδετερώνοντας ουσιαστικά ένα από τα βασικότερα άρθρα του εκτελεστικού νόμου του Συντάγματος, του 998/79. Κι αυτό το έκαναν χρησιμοποιώντας τη μερική κύρωση των δασικών χαρτών, παρότι γνώριζαν ότι η συγκεκριμένη διαδικασία έχει κριθεί από το ΣτΕ αντισυνταγματική. Η κατάσταση για τον δασικό χώρο γίνεται ακόμη χειρότερη με μια εγκύκλιο που εξέδωσε στις 12/10/2022 ο γ.γ. Δασών, με την οποία εισάγει την κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου. Υπάρχει βέβαια ένα ζήτημα αρχής κατά πόσο ένας γενικός γραμματέας μπορεί να εκδώσει μια τέτοια εγκύκλιο.
Το τεκμήριο όμως αυτό υπάρχει εδώ και 187 χρόνια κι ασφαλώς όχι επειδή θέλησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά την απελευθέρωση να δημεύσουν τις άγριες γαίες, αλλά γιατί απορρέει από τις Συνθήκες Απελευθέρωσης της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο έχει το δικαίωμα να το προβάλλει στις μη καλλιεργούμενες και μη οικοδομήσιμες εκτάσεις συγκεκριμένων περιοχών.
Για τις γαίες για παράδειγμα του λεγομένου Παλαιού Βασιλείου (Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Πελοπόννησο, Κυκλάδες κ.λπ.) που απελευθερώθηκαν το πρώτον από τον τουρκικό ζυγό η Συνθήκη Ανεξαρτησίας προέβλεψε ρητά ότι όσον αφορά το γαιοκτητικό ζήτημα στη διάδοχη κατάσταση, από αυτήν του πρώην οθωμανικού κράτους σε αυτή του Νεοελληνικού, οι ρυθμίσεις θα γίνουν με διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Την εξειδίκευση αυτή την έκανε το ένα εκ των δύο πρωτοκόλλων του Λονδίνου που εξειδίκευσαν τη Συνθήκη.
Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις υπερασπίστηκαν το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι πρόκειται για μαχητό τεκμήριο που παρέχει δυνατότητες αναγνώρισης κυριότητας και σε τρίτους.
Τέτοιες εκτάσεις είναι για παράδειγμα τα περισσότερα ελαιοπερίβολα, τα οποία έχουν συνδεθεί με νομές που φτάνουν μέχρι σήμερα χωρίς αναζητήσεις κυριότητας. Αρκεί η Δήλωση ΟΣΔΕ για να τεκμηριωθεί σε αυτές τις περιπτώσεις η αλλαγή χρήσης. Και η αναγνώριση της κυριότητας γινόταν είτε με νομοθετική παρέμβαση του ελληνικού κράτους, από την πρώτη με το βασιλικό διάταγμα του 1836 μέχρι και την πιο πρόσφατη του νόμου 3203/2003, είτε με αναγνωριστικές αποφάσεις του υπουργού Γεωργίας κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Ιδιοκτησίας Δασών στο οποίο προσέφευγαν οι ενδιαφερόμενοι, είτε με αμετάκλητες αποφάσεις των τακτικών δικαστηρίων. Αρκεί να ακολουθούνται οι νόμιμες διαδικασίες.
Αναφέρω μια τέτοια πρόσφατη απόφαση. Πριν από έναν χρόνο το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης εξέδωσε απόφαση, που στηρίχτηκε στο τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου, με τη οποία απέρριψε τη διεκδίκηση από το Αίγιον Όρος και συγκεκριμένο ιδιώτη έκτασης 17.000 στρ. στη Χαλκιδική που ασφαλώς δεν τη διεκδικούσαν για αγροτική χρήση.
Εδώ μπαίνει το ερώτημα: Θα αντέξει η συγκεκριμένη απόφαση του δικαστηρίου; Το σίγουρο είναι ότι με την εγκύκλιο του γενικού γραμματέα αρχίζει το ξήλωμα του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου. Κι αυτό θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη επιβράβευση των καταπατήσεων της δημόσιας περιουσίας από καταβολής του ελληνικού κράτους.
