από μεταφραστής
Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μετάφραση από εδώ: https://reimagining.noblogs.org/post/2022/12/26/toward-a-poststructural-social-ecology/
Τα τελευταία χρόνια, ο τομέας της Κοινωνικής Οικολογίας γνώρισε μια αναβίωση τόσο στο οικολογικό όσο και στο αναρχικό κίνημα ως ένα ισχυρό εργαλείο για την κατανόηση της πολύπλοκης και δυναμικής σχέσης μεταξύ ανθρώπου και φύσης. Αναπτυγμένη από τον Murray Bookchin, η Κοινωνική Οικολογία τονίζει τη σημασία της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο τα κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα προκύπτουν από την κυριαρχία και πώς διαιωνίζονται μέσω της ιεραρχικής, συγκεντρωτικής οργάνωσης της κοινωνίας. Προτείνει ότι οι αποκεντρωμένες, μη ιεραρχικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τις οικολογικές αρχές, είναι ο δρόμος προς ένα μέλλον που θολώνει τη διχοτόμηση μεταξύ “ανθρωπότητας και φύσης” και αντιμετωπίζει τους επιζήμιους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς διαχωρισμούς που αυτός ο διαχωρισμός έχει διευκολύνει.
Αν και η Κοινωνική Οικολογία έχει προσφέρει πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τα βαθύτερα αίτια των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων, είναι ζωτικής σημασίας να εξεταστεί πώς μπορεί να επεκταθεί ή να τροποποιηθεί ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι πολύπλοκες και ταχέως μεταβαλλόμενες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι η υιοθέτηση μιας μεταδομικής προσέγγισης της Κοινωνικής Οικολογίας.
Η συγκεκριμένη προσέγγιση που προτείνεται εδώ βασίζεται σε ένα ήθος επιστημολογικής αυτονομίας που θα ενθαρρύνει μια αποκεντρωμένη και ρευστή προοπτική της γνώσης. Αποφεύγοντας την “αποκαθήλωση” των “Μεγάλων Θεωρητικών” που προηγήθηκαν, μπορούμε να δούμε το έργο τους ως συνεισφορές σε ζωντανές θεωρίες που θα αναπτυχθούν περαιτέρω με την προώθηση των ιδεών ενός ποικιλόμορφου αριθμού συνεισφερόντων. Η εφαρμογή αυτής της επιστημικής ρευστότητας στη φιλοσοφία της Κοινωνικής Οικολογίας βοηθάει να επιβεβαιωθεί η ρίζα της στην παράδοση του οικο-αναρχισμού από την οποία αναδύθηκε. Ανεξάρτητα από την τεταμένη σχέση που είχε ο Murray Bookchin με τον Αναρχισμό στα τελευταία του χρόνια, η Κοινωνική Οικολογία παραμένει ένα σημαντικό φιλοσοφικό κομμάτι της οικο-αναρχικής σκέψης. Πολλές από τις θεμελιώδεις ιδέες της βασίζονται στο έργο ιστορικών αναρχικών όπως ο Élisée Reclus και ο Peter Kropotkin. Βλέποντας την Κοινωνική Οικολογία ξεχωριστά από τον Murray Bookchin, και αντ’ αυτού μέσα από το όραμα της θεωρητικής γραμμής από την οποία προέρχεται συγκυριακά, μπορούμε να δημιουργήσουμε χώρο για συνεισφορές από μια πιο διαφορετική ομάδα σύγχρονων στοχαστών και να αναπτύξουμε περαιτέρω την καθαρά οικο-αναρχική φιλοσοφία της.
Για να δώσουμε μια σύντομη επισκόπηση, η μεταδομική ανάλυση είναι μια θεωρητική προσέγγιση που εμφανίστηκε στα μέσα του 20ού αιώνα ως απάντηση στους περιορισμούς των μοντερνιστικών πλαισίων. Τα μοντερνιστικά πλαίσια, τα οποία κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή, συχνά επικεντρώνονταν σε καθολικές αλήθειες και, μέσω του ευρωκεντρισμού τους, έτειναν να δίνουν προτεραιότητα στις εμπειρίες και τις προοπτικές των κυρίαρχων ομάδων έναντι άλλων. Η μεταδομική ανάλυση, από την άλλη πλευρά, δίνει έμφαση στα κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα που διαμορφώνουν την κατανόησή μας για τον κόσμο. Υποστηρίζει ότι η γνώση διαμορφώνεται από τις δυναμικές εξουσίας και τις κοινωνικές δομές που διαμορφώνουν την κοινωνία μας. Ασκεί κριτική στην ιδέα ότι τα άτομα μπορούν να περιοριστούν σε μια ενιαία ταυτότητα ή κατηγορία και, αντίθετα, υπογραμμίζει τη ρευστή και σύνθετη φύση της ανθρώπινης εμπειρίας. Ενθαρρύνοντας μια πιο ανοιχτή και περιεκτική προσέγγιση στην ανάλυση του κόσμου, επιδιώκει να απομακρύνει τις κυρίαρχες αφηγήσεις και τις δομές εξουσίας.
Για παράδειγμα, ο Ζιλ Ντελέζ, ένας μεταδομιστής Γάλλος φιλόσοφος, επικεντρώθηκε στις πολύπλοκες και δυναμικές σχέσεις μεταξύ διαφορετικών δυνάμεων και διαδικασιών. Αντί να βλέπει αυτές τις σχέσεις ως θεμελιωδώς αντίθετες μεταξύ τους, όπως στην εγελιανή διαλεκτική προσέγγιση, ο Ντελέζ τόνισε τη σημασία της κατανόησης των μυριάδων τρόπων με τους οποίους επηρεάζουν και διαμορφώνουν η μία την άλλη.
Προκύπτει ότι σε μια Μεταδομική Κοινωνική Οικολογία η σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης θα θεωρηθεί πιο ρευστή και δυναμική, με την κάθε πλευρά να επηρεάζει και να διαμορφώνει την άλλη με πολύπλοκους και συνεχώς μεταβαλλόμενους τρόπους. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να προσφέρει μια πιο διαφοροποιημένη και ακριβή κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αναδύονται και αλληλεπιδρούν τα κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα, και θα μπορούσε να ενημερώσει για πιο αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης αυτών των ζητημάτων.
Μια μεταδομική κοινωνική οικολογία θα αναγνώριζε τους τρόπους με τους οποίους η οικοκτόνος υποβάθμιση της φύσης είναι αλληλένδετη με συγκεκριμένες εκφάνσεις της κυριαρχίας, όπως η πατριαρχία και η λευκή υπεροχή. Αυτή η προσέγγιση θα μας προσέφερε διατομεακές και ολιστικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση κοινωνικών και οικολογικών ζητημάτων, λαμβάνοντας υπόψη τα πολλαπλά και διασταυρούμενα συστήματα εξουσίας και καταπίεσης που διαμορφώνουν τις σχέσεις μας με τον φυσικό κόσμο. Θα αναγνώριζε επίσης τους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους αυτά τα συστήματα έχουν χρησιμοποιηθεί για την εκμετάλλευση των ανθρώπων και της φύσης. Η συμπερίληψη των προοπτικών εκείνων που καταπιέζονται από αυτά τα συστήματα θα προωθούσε την πραγματικότητα της εργασίας για τη δημιουργία κοινωνιών που διευκολύνουν την αυτονομία όλων των ανθρώπων και των οικολογιών. Με μια ριζικά διατομεακή και ολιστική προσέγγιση, η Μεταδομική Κοινωνική Οικολογία μπορεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις συγκεκριμένες αιτίες των κοινωνικών και οικολογικών προβλημάτων – σε αντίθεση με το να παραμένει θεωρητικά εξαρτημένη από μια μερικές φορές άμορφη μακροσκοπική αντίληψη της ιεραρχίας – για να εργαστεί προς την κατεύθυνση της δημιουργίας διαρκούς και μετασχηματιστικής αλλαγής.
Αυτή η νέα εκδοχή της Κοινωνικής Οικολογίας θα αναγνώριζε επίσης τη σημασία των ποικίλων και αποκεντρωμένων μορφών κοινωνικής οργάνωσης. Αντί να υποστηρίξει ένα συγκεκριμένο προγραμματικό μοντέλο, όπως ο Ελευθεριακός Δημοτισμός του Bookchin, θα αγκάλιαζε την πολυπλοκότητα και την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης και ισότιμης κοινωνίας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον πειραματισμό με μια ποικιλία μορφών κοινωνικής οργάνωσης και τακτικών και να είναι ανοιχτή στη μάθηση από διαφορετικές προοπτικές και εμπειρίες. Η σημασία της δημιουργικότητας και του πειραματισμού στην αντιμετώπιση κοινωνικών και οικολογικών ζητημάτων θα γινόταν θεωρητικά αναπόσπαστο στοιχείο. Αντί της αυστηρής προσήλωσης σε προκαθορισμένα μοντέλα ή λύσεις θα ενθάρρυνε απαραιτήτως την εξερεύνηση νέων και καινοτόμων προσεγγίσεων για τη δημιουργία αλλαγών. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την επανασχεδίαση των ήδη υπαρχόντων θεσμών και συστημάτων, καθώς και τη συνεχή προσπάθεια για τη δημιουργία νέων, ώστε να αντιμετωπιστούν πιο ρευστά οι αναδυόμενες κοινωνικο-οικολογικές προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Ίσως το πιο σημαντικό, μια μεταδομική ανανέωση της Κοινωνικής Οικολογίας θα μπορούσε να αποδομήσει και να ρίξει φως στις μοντερνιστικές, ευρωκεντρικές και μονογραμμικές προκαταλήψεις της αρχικής Κοινωνικής Οικολογίας του Murray Bookchin, αμφισβητώντας την έννοια μιας μοναδικής, γραμμικής διαδικασίας κοινωνικής και ιστορικής αλλαγής. Η προσέγγιση του Bookchin βασίζεται εν μέρει σε ένα εγελιανό φιλοσοφικό πλαίσιο, το οποίο βλέπει την ανθρώπινη ιστορία ως μια διαδικασία σύγκρουσης και επίλυσης μεταξύ αντιτιθέμενων δυνάμεων, με κάθε επίλυση να δημιουργεί νέες συγκρούσεις και λύσεις. Ενώ αυτή η προσέγγιση έχει προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για το πώς τα κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα προκύπτουν από την κυριαρχία, μπορεί επίσης να ενισχύσει τις μοντερνιστικές και ευρωκεντρικές αντιλήψεις περί προόδου και ανωτερότητας της δυτικής σκέψης.
Μια μεταδομική προσέγγιση, από την άλλη πλευρά, θα απέρριπτε την ιδέα μιας μοναδικής, γραμμικής διαδικασίας αλλαγής και, αντίθετα, θα έδινε έμφαση στην πολυπλοκότητα και την πολλαπλότητα των κοινωνικών και οικολογικών σχέσεων. Θα αναγνώριζε τη σημασία των ποικίλων και αποκεντρωμένων μορφών κοινωνικής οργάνωσης και την ανάγκη να είμαστε ανοιχτοί στη μάθηση από διαφορετικές προοπτικές και εμπειρίες. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την αμφισβήτηση των μοντερνιστικών πλαισίων και των ευρωκεντρικών εννοιών της προόδου και της ανωτερότητας και, αντίθετα, την υιοθέτηση μιας πιο περιεκτικής και ποικιλόμορφης προσέγγισης για την κατανόηση και την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικολογικών ζητημάτων. Οι φωνές των υποτελών θα έπαιρναν ουσιαστική μορφή, καθώς οι μοναδικοί επιστημολογικοί φακοί κατανόησης που διαθέτουν θα γίνονταν πρωταρχικοί στη διατύπωση των κοινωνικο-οικολογικών κριτικών, σε αντίθεση με τον τρόπο με τον οποίο η θεωρία προηγουμένως έρεε με συγκεντρωτικό τρόπο, κυρίως από ένα μοναδικό άτομο.
Τέλος, η ενσωμάτωση πτυχών του μεταδομική στην Κοινωνική Οικολογία είναι μια αξιόλογη προσπάθεια για την ενημέρωση και την επέκταση του πεδίου της Κοινωνικής Οικολογίας. Αγκαλιάζοντας μια πιο ρευστή και μη δογματική προσέγγιση, ενσωματώνοντας μια “μεταμοντέρνα ματιά” που αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα και την πολλαπλότητα των κοινωνικών και οικολογικών ζητημάτων, και κυρίως, συμπεριλαμβάνοντας μια αποαποικιακή προοπτική που αμφισβητεί και διαλύει συγκεκριμένα συστήματα κυριαρχίας, η Κοινωνική Οικολογία μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί ένα σημαντικό στέλεχος της οικολογικής αναρχικής φιλοσοφίας και ένα ισχυρό αναλυτικό εργαλείο για τη δημιουργία ενός δίκαιου κόσμου που προάγει τη διασυνδεδεμένη ελευθερία και αυτονομία όλων των ανθρώπων και των οικολογιών.
Μετάφραση από εδώ: https://reimagining.noblogs.org/post/2022/12/26/toward-a-poststructural-social-ecology/
